Η έκθεση Ζαππείου και η χαμένη αίγλη των τσίρκων.

Κατά τις προηγούμενες δεκαετίες αλλά και τους τελευταίους αιώνες το τσίρκο υπήρξε αναπόσπαστο κομμάτι του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πολιτισμού. Κυρίως δε αποτέλεσε ένα θέαμα που απευθυνόταν στις πλατιές μάζες εν αντιθέσει με άλλες μορφές ψυχαγωγίας και διαπαιδαγώγησης. Κάτι οι φωνές για κακοποίηση των ζωντανών, κάτι η πολιτική ορθότητα που εναντιωνόταν στην έκθεση ανθρώπων με βιολογικές ιδιαιτερότητες, κάτι η τεχνολογία που άλλαξε άρδην τις κοινωνικές δομές και συνήθειες έθεσαν αυτή τη μορφή διασκέδασης στο περιθώριο. Πλέον, ειδικά στην μικρή δική μας επικράτεια, το τσίρκο όπως και το θέατρο σκιών μπήκαν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Αμφότερα ωστόσο είχαν δυναμική παρουσία στην έκθεση βιβλίου στο Ζάππειο. Ένας «θεσμός» που παρωδεί σταθερά το βιβλίο τα τελευταία χρόνια δεν θα μπορούσε να σταθεί επάξια στο πολιτισμικό στερέωμα χωρίς τους ανάλογους καραγκιόζηδες, τους αρκουδιάρηδες με τα ντέφια, τους κλακαδόρους, τους κονφερασιέ αλλά και φυσικά το «φιλοθεάμων» κοινό που το επισκέφτηκε με την ίδια θέρμη που θα επισκεπτόταν κάποιο burger festival. Σε όλο αυτό το επίκεντρο βέβαια υπήρχαν και οι τραγικές φιγούρες, δεν μιλάμε εδώ για τους συγγραφίτσους που περίμεναν τους ανύπαρκτους groupies να τους υπογράψουν τα πονήματα ωσάν άλλοι Νέζμποδες, αλλά για κάτι ταλαίπωρους πωλητές που ξεροστάλιαζαν στα περίπτερα αναλογιζόμενοι αν θα τους καταβληθούν τα δεδουλευμένα, όπως εκείνο τον άμοιρο στο περίπτερο των «εκδόσεων οξύ».

Εξίσου τραγικές και οι απαγγελίες ποιημάτων και αποσπασμάτων, όπως αυτή μιας κυρίας που προλόγιζε κάποιο βιβλίο για τη Σμύρνη (που την έκαψαν δεύτερη φορά την άμοιρη), χωρίς μέτρο και σταθερή άρθρωση σα βρισκόταν σε κάποια σχολική επέτειο.

Τι μας έμεινε τελικά πέρα από την κακοποίηση του βιβλίου για πολλοστή φορά, μάλλον η αίσθηση πως αυτό το πανηγυράκι τελικά περισσότερο μας διασκεδάζει παρά μας θλίβει. Ίσως γιατί πλέον έχουμε αποκτήσει αντισώματα στον εκφυλισμό των γραμμάτων αλλά κυρίως διότι ως εραστές των πάσης φύσεως rocky horror show μπορούμε να διακρίνουμε το σουρεαλισμό πίσω από την παρενδυσία….