Θα θεσπίσει ποτέ η πολιτεία ένα πλέγμα προστασίας για τους συγγραφείς;

Σκηνή ένα: Η μαντάμ Κλο-Κλο (άκα Κατερίνα Σακελαροπούλου) «επιθεωρεί» το πανηγυράκι της έκθεσης βιβλίου βγάζοντας φωτογραφίες ως θεσμικά τεκμήρια του ενδιαφέροντος της πολιτείας για τον «πνευματικό κόσμο» της χώρας.

Σκηνή δύο: Ο διαπλεκόμενος Γιατρομανωλάκης παραδίδει τα απαξιωμένα κρατικά σε λαμπερή εκδήλωση στο μέγαρο μουσικής συναγελαζόμενος με τους αντίστοιχους λούστρους που τα παραλαμβάνουν (αλήθεια η κριτική επιτροπή έχει τεκμηριώσει ποτέ τα κριτήρια της, δεν μιλάμε καν για διαφάνεια, αυτό αφήστε το).

Πίσω από την γκροτέσκα αυτή βιτρίνα ωστόσο κρύβεται μια πολύ πιο θλιβερή και μαύρη ιστορία. Εκατοντάδες συγγραφείς πέφτουν κάθε χρόνο θύματα επιτηδείων που ενδύονται με το μανδύα του «εκδοτικού οίκου» καθώς είναι νομικά γυμνοί σε κάθε αθέτηση των όρων του «συμβολαίου» που υπογράφουν. Απόντος ενός σοβαρού πλέγματος προστασίας από την πολιτεία η σύσταση ενός «εκδοτικού» αποτελεί ιδανική ευκαιρία για άκοπο πλουτισμό αλλά ακόμα και ξέπλυμα μαύρου χρήματος (όπως έχουμε καταδείξει σε πλείστες περιπτώσεις). Έχουμε άλλωστε- χαριτολογώντας- ξανατονίσει πως δεν είναι υπερβολή να πούμε πως ο κάθε νταβατζής συστήνει πλέον και τον δικό του εκδοτικό.

Ο συγγραφέας δεν απαξιώνεται απλά στο υπάρχον σύστημα, καθίσταται σκουπίδι χωρίς την παραμικρή επιβράβευση για την τέχνη του, τιμωρείται παντοιοτρόπως παρεκτός αν είναι διατεθειμένος να πληρώσει περιουσίες για την «ανάδειξη» του ή να κολυμπήσει μέσα σε ροχάλες προκειμένου να λάβει κάποια απαξιωμένη «διάκριση».

Σε αυτό το πλαίσιο ασφυξίας για τα Ελληνικά γράμματα μια ολόκληρη γενιά ταλαντούχων λογοτεχνών έχει στραγγαλιστεί. Άλλοι τα παρατάνε, άλλοι (οι πιο τρελοί) συνεχίζουν να παλεύουν με μόνο κίνητρο την αγάπη για την τέχνη τους, με την πολιτεία πάντα απούσα…

Crime fiction αλά ελληνικά: Όλοι οι "καλοί" χωράνε; (Δημήτρης Πλιάκας)

Η μυθοπλασία του εγκλήματος (crime fiction), είναι το λογοτεχνικό είδος με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε παγκόσμιο επίπεδο.

Εξειδικευμένοι εκδοτικοί οίκοι, συγγραφείς με φιλοδοξία να "καθιερωθούν" στο αστυνομικό, κριτικοί, που φωτίζουν (;) το μονοπάτι στον αναγνώστη μέσα στο (ατελείωτο) "δάσος" βιβλίων, συν την επιδραστικότητα των social media. Αυτά είναι τα "συστατικά" της σύγχρονης λογοτεχνίας.

Η οποία όμως στο εξωτερικό, παρόλες τις παραλείψεις, λειτουργεί κάτω από καθορισμένα πλαίσια και κανόνες, δίνοντας την δυνατότητα να βγαίνουν (ακόμη) πολύ καλά βιβλία, μέσα στην γενικότερη μετριότητα.

Η παράδοση μεγάλων συγγραφέων και το εύρος των κοινωνιών που γράφονταν τα έργα (μαζικό μεν αλλά και έμπειρο σε τέτοια αναγνώσματα κοινό), διατηρούν τις προδιαγραφές για παραγωγή υψηλής (στάθμης) λογοτεχνίας.

Στην Ελλάδα;

Η παράδοση του είδους στην χώρα είναι ισχνή για διάφορους λόγους, με κυριότερους την απουσία μεγαλουπόλεων (προνομιακός "καμβάς" του συγγραφέα αστυνομικών), τις πολιτικές συνθήκες, αλλά και τους μετρημένους στα δάχτυλα συγγραφείς που ασχολήθηκαν συστηματικά.

Η απουσία γερής ρίζας, οδηγεί στην σημερινή κατάσταση:

Α) Στην παρουσία μιας ομάδας συγγραφέων, με σχετικά αναγνωρισμένο έργο, που διαθέτουν (κάποια) γνώση της αστυνομικής λογοτεχνίας, εκδίδουν συλλογικούς τόμους, γράφουν άρθρα και διοργανώνουν ημερίδες. Παρόλες τις δράσεις τους, η στασιμότητα και η απουσία εξέλιξης, δυσκολεύει το θετικό αποτέλεσμα.

Β) Στους νέους συγγραφείς, οι οποίοι ασχέτως ικανοτήτων, λογοτεχνικής παιδείας και γνώσης του είδους (με την... ενθάρρυνση εκδοτικών οίκων), εισέρχονται κατά εκατοντάδες στην μυθοπλασία του εγκλήματος, με την πεποίθηση ότι ένας ή μια από αυτούς θα είναι ο επόμενος/η Τζο Νέσμπο...

Ένας τρόπος για να βελτιωθούν τα πράγματα, είναι όσοι/ες θέλουν να γράψουν βιβλίο, να αντιμετωπίσουν το είδος όπως κάθε τι άλλο που είχε μια αρχή πριν από εκείνους*. Δηλαδή, να κάνουν τον κόπο να διαβάσουν παλιότερα (όχι μόνο) έργα, για να κατανοήσουν το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθούν.

Επίσης, η γενικότερη ανάγνωση μεγάλων έργων, θα συμβάλει στην ανάπτυξη κριτηρίων αλλά και στην μείωση του φαινομένου των αναφομοίωτων επιδράσεων σε ελληνικά κείμενα (πχ. Δρομέας ο Μουρακάμι, δρομέας και ο ήρωας του, ας κάνω και εγώ το ίδιο στον ήρωα του βιβλίου μου, χωρίς το ανάλογο ταλέντο).

Η στοχευμένη κριτική, με προϋπόθεση την γνώση εκείνου που την κάνει, θα ήταν προς την σωστή κατεύθυνση, παρόλο που εκεί παρατηρούνται ελλείψεις.

Για τον ελληνικό χώρο, τρεις καλές προτάσεις είναι:

1) "Από το Πουθενά", του Γιώργου Μαρτινίδη.

Στα κλασικά πρότυπα (ιδιωτικός ερευνητής, μοιραία γυναίκα), με σφιχτοδεμένη πλοκή, καλό ρυθμό στην αφήγηση του ήρωα και πειστικούς χαρακτήρες, ιδανικά συνδυασμένα με την ζωή και τους ανθρώπους της Θεσσαλονίκης.

2) "Ο τελευταίος Μάης", του Αχιλλέα Σωτηρέλλου.

Η ανάδειξη της διαλυμένης, σύγχρονης κοινωνίας. Η Αθήνα χωρίς διέξοδο, με το (οργανωμένο ποινικό ή τρομοκρατία) έγκλημα στις παρυφές της, να απειλεί να την "καταπιεί" ολόκληρη. Όχι ακριβώς αστυνομικό, αλλά με πολύ καλή κοινωνική περιγραφή.

3) "Αίμα στις Στάχτες", του Χρήστου Γιαννάκενα.

Πιο κάτω από τα άλλα δύο, καθώς έχει ελαττώματα. Υπάρχουν όμως καλές σκηνές δράσεις, δόσεις splatter και (σχετικά) καλή αφήγηση.

Συνεπώς, η απάντηση στο ερώτημα του τίτλου είναι: Πρέπει να είναι καλοί, για να χωράνε.....

Ο Μαρής που ξιπάζει τους μικροαστούς και άλλες ιστορίες

Ο Μίλτος Σαχτούρης σήμερα λογίζεται ένας από τους κορυφαίους Νεοέλληνες λογοτέχνες. Ποιήματά του διδάσκονται στο σχολείο εδώ και κάποιες δεκαετίες, ενώ και πανεπιστημιακοί –όπως ο Μαρωνίτης- τα χρησιμοποιούσαν στις εξετάσεις στις φιλολογικές σχολές. Ο Γιάννης Σπανός, ο Ξενάκης, ο Γιώργος Ανδρέου και άλλοι συνθέτες τον μελοποίησαν. Ένα δείγμα του ήθους του: δε δεχόταν το κρατικό βραβείο –τότε που αυτά τα πράματα σήμαιναν κάτι- για τη συλλογή του «Εκτοπλάσματα» το 1987. Ήτανε η ίδια η Μελίνα Μερκούρη που τον είχε παρακαλέσει κατ’ ιδίαν και τότε μόνο δέχτηκε να το παραλάβει. Ο ίδιος άλλωστε έλεγε πάντα ότι έγραφε λόγω του μεγάλου πάθους που είχε και ότι αψηφούσε τις κριτικές.

Χαρακτηριστικό: οι πρώτες (αρκετές) συλλογές του Σαχτούρη πούλησαν μονοψήφιο αριθμό αντιτύπων- η πιο ευπώλητη συλλογή του, «Με το πρόσωπο στον τοίχο» (θυμηθείτε το ποίημα «Αποκριά», που διδάσκεται στα σχολεία), πούλησε, όπως ο ίδιος έλεγε στις συνεντεύξεις του, 5 αντίτυπα! Σε ένα ποίημα λοιπόν από τη συλλογή αυτή, με τίτλο «Η σκηνή», υπάρχουν οι εξής στίχοι:

Σπάγκοι διέσχιζαν το δωμάτιο απ’ όλες

τις πλευρές

δε θα ‘ταν φρόνιμο κανείς

να τους τραβήξει

ένας από τους σπάγκους έσπρωχνε τα σώματα

στον έρωτα

Η δυστυχία απ’ έξω

έγδερνε τις πόρτες

Ένας γνωστός κριτικός λογοτεχνίας (το όνομά του μου διαφεύγει) είχε διερωτηθεί αργότερα, εάν αυτοί οι σπάγκοι έχουν κάποια άλλη λειτουργία παρά να «ξιπάζουν τους αστούς» (sic). Ο ποιητής, σε συνέντευξή του, είχε εκφράσει την απορία του για τη… διαστημική αυτή κριτική, που έπεφτε βέβαια μίλια μακριά εκτός του νοήματος και του βιώματος –και του συμβολισμού- του έργου.

Ανάλογα μας συνέβη διαβάζοντας την κριτική ενός πολύ γνωστού συγγραφέα και κριτικού μυθοπλασίας εγκλήματος –το όνομα δεν έχει σημασία, δεν προσωποληπτούμε εδώ- ο οποίος γράφει για το Γιάννη Μαρή τα εξής (αντιγράφω από το «αυτάκι» του βιβλίου από τη σειρά της «Άγρας»): «Ο Μαρής γράφει ερωτικά θρίλλερ, κατά βάθος σεμνότυφα και ηδονοβλεπτικά. (…) Αν ήθελα να συνοψίσω τον Γιάννη Μαρή, θα έλεγα πως σχημάτισε (…) ένα σταυρόλεξο ή ένα θέατρο σκιών που εκθέτει, αποκαλύπτει αλλά και ικανοποιεί στο έπακρο τις ανομολόγητες ηδονοβλεπτικές ορέξεις και τις μικροαστικές εμμονές της εποχής του γύρω από τον πλουτισμό, την ανδροπρέπεια και το σεξ».

Αν κανείς διαβάσει στα σοβαρά αυτή τη… «σύνοψη», τότε θα περιμένει ότι ο Γιάννης Μαρής έγραφε κάτι σαν τις «50 αποχρώσεις του γκρι» ή το «βασικό ένστικτο». Από όλα όμως τα πολλά βιβλία του που έχω διαβάσει ως τώρα, ειλικρινά δεν έχω μπορέσει να διακρίνω κάτι παρόμοιο. Η αλήθεια είναι πως σε ένα από τα γνωστότερα βιβλία του, το «Θάνατο του Τιμόθεου Κώνστα», περιγράφονται τολμηρές σεξουαλικές σκηνές, που κόπηκαν -λόγω κατάλληλης διασκευής της πλοκής- ακόμη και τη δεκαετία του ’80, όταν μεταφέρθηκε στην κρατική τηλεόραση σε τηλεοπτική σειρά με τη Ντενίση. Ακόμα και σε μερικά άλλα, υπάρχουν σκηνές «σωματικού έρωτα», που πολύ πιθανόν για την εποχή να μην ήταν συχνές στη βιβλιοπαραγωγή. Ωστόσο, ειλικρινά, αν υπάρχει τόσο έντονη αυτή η… ηδονοβλεπτική διάθεση, αυτή μας διαφεύγει πλήρως. Αν το καλοσκεφτούμε, ο Μαρής παρουσιάζει στα βιβλία του αυτά μια εκδοχή της «φεμ φατάλ» που ήταν γνωστή από τους σκληρούς «χαρντ- μποϊλάδες» της εποχής: π.χ., από τον «Μεγάλο Ύπνο» του Ρέιμοντ Τσάντλερ. Όπως παρουσιάζει δηλαδή ανδρείκελα και άντρες ανάξιους, ανθρωπάκια και καθάρματα, έτσι μας εκθέτει και τη διαβολογυναίκα. Πολύ δύσκολα επομένως θα μπορούσαμε να τον φανταστούμε να επιδοκιμάζει την εμπλοκή των ηρώων του με παρόμοια πρόσωπα. Αντίθετα, περιγράφει πειστικά την καταστροφή τους.

Είναι γεγονός ότι παρόμοιες κρίσεις έχει κάνει ένας επίσης ικανός και σημαντικός συγγραφέας, από το χώρο της μαρξιστικής ιστοριογραφίας: ο Γιάννης Κορδάτος! Ο Κορδάτος λέει για τον Παπαδιαμάντη συγκεκριμένα ότι, λόγω του ότι ήταν κοσμοκαλόγερος ο ίδιος, συνηθίζει να περιγράφει τολμηρές σκηνές με γυμνά ή ακόμη και σκηνές με σεξουαλικό περιεχόμενο. Κι αυτό, γιατί ο καημένος δεν ήταν ένας συνειδητοποιημένος αναχωρητής της κοσμικής ζωής και ταυτόχρονα ένας γνήσιος μποέμ που «ζούσε στο όνειρό του», ένας «εναλλακτικά θρησκεύων» που είπαν άλλοι, αλλά ήταν στο βάθος ένας ηδονοβλεψίας που ικανοποιούσε -έτσι ευτελώς δηλαδή και υποκριτικά- τα πάθη του.

Τέλος πάντων, μέσα απ’ όλα αυτά, μπορούμε να βγάλουμε ένα γενικό συμπέρασμα. Ξέρουμε όλοι για τους «κριτικούς» του Insta που περιφέρουν απλώς τη χρόνια απαιδεία τους, με το να βρίσκουν καταπληκτικά τα πονήματα της τρέχουσας ποπ, ροζ, τρας κ.λπ. κουλτούρας. Αλλά το ότι κάποιος είναι άνθρωπος εγγράμματος και συγγραφέας ικανός –όπως αναμφισβήτητα υπήρξαν όλοι οι προαναφερόμενοι- δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα κάνει τη σωστή κριτική. Αντίθετα, με τις κριτικές του μπορεί να κινδυνεύεις να… καραφλιάσεις εντελώς κι αυτό οφείλεται στο ότι μπορεί να βλέπει σταθερά, ανεξαρτήτως γραμματικής παιδείας, τα πράγματα στρεβλά. Να μυωπάζει μπροστά στην πραγματικότητα και σε αυτήν να προβάλλει προκαταλήψεις που έχει περί πολλού και κλισέ.

Αν κάτι είναι γενικά επομένως ζητούμενο, είναι η οξυδερκής ματιά: το καθαρό βλέμμα

Έλληνες ρουφιάνοι συγγραφείς

Πριν από μερικά χρόνια είχαμε φωτογραφίσει σε ανάρτηση μας «συγγραφέα» του οποίου τα βιβλία (τα οποία μοσχοπουλάει) του τα έγγραφε ο επιμελητής του. Για τον συγκεκριμένο - ο οποίος δεν ξέρει να γράφει ούτε το όνομα του αλλά δεν παραλείπει να εμφανίζεται σε Μενεγάκη, Κουτσελίνη και δεν συμμαζεύεται- είχαμε πληροφόρηση από άτομο μέσα από τον οίκο του πέρα φυσικά από τις φήμες οργίαζαν. Μπαίνει λοιπόν έτερο προβεβλημένο «στράκι» στη σελίδα μας (αυτό με τα σιροπιαστά μπακλαβαδάκια) και διαψεύδει με εύσχημο τρόπο την ανάρτηση μας με σχόλιο του τύπου «μα αυτά δεν μπορούν να συμβαίνουν ρε παιδιά». Μικρή λεπτομέρεια: Και οι δύο εξέδιδαν τη σαβούρα τους στον ίδιο εκδοτικό οίκο.

Το ρουφιανιλίκι και το πουστριλίκι δεν είναι κάτι άγνωστο για τη συγκεκριμένη σκατόφαρα Εκφράζεται είτε ως συμπαράσταση (αν φυσικά υπάρχουν προσωπικά ελατήρια) είτε ως αποδοκιμασία αν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων ή περαιτέρω ευκαιρίες προβολής.

Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση «υπερφιλόδοξου» συγγραφίτσου αστυνομικών που προσπαθούσε να αποκλείσει συναδέρφους του από διαγωνισμούς και συλλογικά έργα ενώ- σύμφωνα με πληροφορίες μας- είχε πλαντάξει στο κλάμα όταν δεν του απονεμήθηκε το βραβείο…Public!

Προφανώς όλα αυτά τα άτομα δεν κινούνται και δεν «δημιουργούν» από μια βαθύτερη ανάγκη αλλά ενεργούν μόνο με ένα κίνητρο. Την αρρωστημένη ανάγκη τους για προβολή για την οποία είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν όσο-όσο. Είναι γνωστές άλλωστε οι περιουσίες που και τα δύο (αντι)παραδείγματα έχουν σκάσει σε μανατζαραίους, πουστ(ΑΡΔ)άκια, παρατρεχάμενους και διαφημιστές…

Όταν λοιπόν μιλάμε για λογοτεχνικό ΜΕΣΑΙΩΝΑ αλλά και την προβατοποίηση του «αναγνωστικού κοινού» καλό είναι να γνωρίζουμε και τα παρασκήνια αλλά φυσικά και το «ποιόν» της κάθε αγελάδας που οι εκδοτικοί νταβάδες είναι πρόθυμοι να αρμέξουν φυσικά με το αζημίωτο…

Alida Bremer- Split (Έγκλημα στο λιμάνι)

Προκαλεί εντύπωση που το Σπλιτ της Amanda Bremer δεν ενέπεσε στα ραντάρ των φωστήρων των καθημάς εκδοτικών οίκων και τελικά κυκλοφόρησε από το περιθωριακό «Πεδίο» ως δώρο μαζί με κυριακάτικη εφημερίδα. Φαίνεται πως τα Μπουροειδή και ο μπετόβαλακας γόνος έχουν άλλες «δουλειές» στα πλαίσια της εκμάθησης του αναγνωστικού κοινού το οποίο κάθε άλλο παρά αρνητικό είναι για τον Μεσαίωνα που ζούμε.

Και αυτό γιατί το Split είναι ένα εξαιρετικό και άρτια δομημένο βιβλίο που πραγματεύεται τη ζωή στην υπέροχη αυτή πόλη των Δαλματικών ακτών λίγο πριν το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου πολέμου με αφορμή το φόνο ενός επιφανούς ντόπιου. Καθώς ο αστυνόμος Μάριο Μπούλατ προσπαθεί να διαλευκάνει το φόνο, πράκτορες, τέκτονες, κομουνιστές πρόσφυγες, ντόπιοι ψαράδες, υπηρέτριες και ισχυροί παράγοντες μπαίνουν όλοι στο κάδρο των ερευνών. Γιατί το Σπλιτ αποτελεί εκείνη την εποχή ένα κοσμοπολίτικο χωνευτήρι, μια μικρογραφία της Ευρώπης που σύντομα θα πνιγεί στο αίμα.

Παράλληλα παρατηρούμε τον εκφασισμό της κοινωνίας και τον φανατισμό ως προεόρτια του μεγάλου κακού. «Αν κανείς δεν νοιάζεται για την ηθική σε αυτή την πόλη τότε γιατί είναι κλειστά τα μπουρδέλα;», αναρωτιέται σε κάποια στιγμή ένας από τους ήρωες…

Η ίδια η συγγραφέας είναι βαθιά γνώστρια της ιστορίας ρίχνοντας μια ματιά στο βιογραφικό της με σπουδές στη σλαβική γλώσσα και τη γερμανόφωνη λογοτεχνία. Ένα πάντρεμα που συνδυάζει τα ακριβή ιστορικά γεγονότα με τη μυθοπλασία την οποία χειρίζεται άρτια. Εν ολίγοις ένα βιβλίο που αξίζει να βρίσκεται στη βιβλιοθήκη σε καλύτερη όμως έκδοση οπωσδήποτε ή (για τους γνώστες Γερμανικών) την πρωτότυπη της.

Αχιλλέας Σωτηρέλλος (ΠΑΟΚ θα λες!)

Μέσα Φλεβάρη έφυγα οριστικά από το κωλόσπιτο.

Άφησα πίσω το μνήμα του πατέρα μου, έναν ψυχικά διαταραγμένο αδερφό και μια μάνα που αργόσβηνε.

Πήρα μόνο τη γάτα, σαν στρατιώτης που οφείλει να μαζέψει το συμπολεμιστή του από τα χαρακώματα.

Πήγα επαρχία. Τέλη Φλεβάρη ήταν ακόμα βαθιά, πιο μελαγχολική και από τον αφρό των κυμάτων στην έρημη αποβάθρα.

Αρχές Μάρτη: θάνατος Δήμου Μούτση, et pretereo censeo Carthago delenda est. Τα αδέσποτα πιο πολλά από τους ανθρώπους στον κεντρικό, κλειστά ξενοδοχεία και υποφωτισμένα αναψυκτήρια. Οι άντρες να βλέπουν μπάλα στην καφετέρια που άνοιγε μόνο όταν είχε αγώνα.

Αποκλεισμός στο κύπελλο με τρία match ball δικά μας στη διαδικασία των πέναλτι. ΠΑΟΚ θα λες.

Τα κατάλοιπα της κακοποίησης και της καταπίεσης με σούβλιζαν όπως ο πόνος το κακοφορμισμένο δόντι. Μα ήξερα πως τους είχα νικήσει, είχα το καθάριο βλέμμα της γάτας αντίβαρο απέναντι σε εκείνα τα γεμάτα μίσος και φθόνο. Είχα τα πόδια μου, και εκείνα με κρατούσαν όρθιο.

Νίκες στην Ευρώπη, ανατροπές, θρίαμβοι και κατατροπώσεις. Μετά τον αγώνα με τη Λαμία όλοι μας είχαν ξεγραμμένους. ΠΑΟΚ θα λες.

Και καθώς τα ξενοδοχεία άνοιγαν, τα μπαρ γέμιζαν, οι κοπέλες ανέμιζαν τους ποδόγυρους στα πεζοδρόμια, το ψάρι έβγαινε σπαρταριστό από τα δίχτυα, ο ήλιος βαλσάμωνε την ψυχή, ο έρωτας θολός και ακανόνιστος απηύθυνε το κάλεσμα του, τα όνειρα ανασταίνονταν σαν νικημένος στρατός. Τους είδα να σηκώνουν το τρόπαιο ψηλά στον ουρανό.

ΠΑΟΚ θα λες.

Μέχρι το τέλος της διαδρομής.

ΟΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ (ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΤΡΙΑΝΤΗΣ)

Οι εξετάσεις δεν τελειώνουν (ποτέ). Αξιωματική αρχή που δεν δέχεται αμφισβήτηση (καμία). Από την ώρα ή μάλλον από την εποχή που αποδείχθηκε –επιστημονικά- ότι η γη κινείται (και περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο), το κεντρικό σύνθημα (ένα από τα λίγα που συντηρούν την αγία ύπαρξη) χαρακτηριστικό της ανθρώπινης οντότητας και του πολιτισμού, είναι: οι εξετάσεις (οι διάφορες και οι διαφορετικές. Εξετάσεις προς όλες τις κατευθύνσεις του σώματός και του πνεύματος και προς όλες τις αξιολογικές κρίσεις, με πρόσημα θετικά και αρνητικά, ικανά να ανατρέψουν ρυμοτομίες και γεωμετρίες, χωρίς αντισταθμιστικά οφέλη).

Λοιπόν, επιτυχία, ανάδειξη, αναρρίχηση, έγκριση, αριστεία, ισορροπία, αξιοσύνη, ζωή αλλά και αποτυχία, απόρριψη, ατίμωση, πισωγύρισμα, εντροπία, αναξιοκρατία, πτώση, θάνατος είναι το σύνολο που γεννιέται από το εξεταστικό περίβλημα της καθημερινότητας και της ενηλικίωσης. Εξεταστικά κέντρα παντού (συμπεριλαμβάνονται και τα γραφεία συνοικεσίων), με περίφημα και νόμιμα λογότυπα, ουδέτερα και απαλά χρώματα, πιστοποιημένους εξεταστές (πλήρους κύρους) και σύγχρονες συσκευές έκδοσης αποτελεσμάτων.

Εφόσον υπάρχουν οι εξετάσεις, αυτά τα αφηρημένα και συγκεκριμένα ουσιαστικά θα είναι στην πρωτοκαθεδρία. Ο ήρωας ή ο αντιήρωας της ιστορίας, καθισμένος ετούτο το βράδυ του Ιουλίου σ’ ένα αναψυκτήριο, πλησίον της κοσμικής ή της απόκοσμης παραλίας, απαριθμεί νοερώς και συγκεκριμένως, όλες τις εξετάσεις που έδωσε και απομένει να δώσει στη ζωή του. Η κορυφαία εξέταση είναι γενική κι αφορά τους πάντες (χρονικά και νομοτελειακά) με μια ουσιώδη λεπτομέρεια: δεν ανακοινώνονται τα αποτελέσματά της, εκτός ελάχιστων περιπτώσεων, μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού. Είναι ο άγραφος νόμος της ουράνιας πολιτείας.