Τζων Μπιούκαν (1875-1940), «39 σκαλοπάτια»

Ο κανόνας 7-38-55. Στη βάση αυτού, ο νεαρός Ρίτσαρντ Χάναϋ προδόθηκε και μπήκε στη μεγαλύτερη περιπέτεια της ζωής του. Όπως συμβαίνει και στο Στέφανο Μαυροειδή στο «Νυχτερινό Τηλεφώνημα» του Γιάννη Μαρή, είναι ένας νεαρός, που στα 37 του, μπουχτισμένος από τη ρουτίνα, εύχεται να συμβεί κάτι, ώστε να μην… πεθάνει από ανία. Ένας τουρίστας στην παλιά του πόλη, το Λονδίνο, όπου μετά την περαντζάδα του, τον βρίσκει ένας παράξενος τύπος, ο Φράνκλιν Σάντερ, ο οποίος παραφυλάει έξω από την πόρτα του δωματίου του.
Ο Σάντερ τον βρίσκει φυσιογνωμικά έντιμο και έτσι αποφασίζει να του ξεφουρνίσει μια τρομερή ιστορία: ο Έλληνας πρωθυπουργός, Καρολίδης, πρόκειται να δολοφονηθεί στην επικείμενη επίσκεψή του στο Λονδίνο! Η δολοφονία θα πραγματοποιηθεί από μια οργάνωση, τη «Μαύρη Πέτρα» και πρόκειται ούτε λίγο ούτε πολύ να πυροδοτήσει ένα παγκόσμιο πόλεμο! Το αποκορύφωμα: ο Σάντερ, μερικές ώρες μετά, θα βρεθεί νεκρός στο χώρο διαμονής του Χάναΰ, με τον ίδιο να γίνεται από το πουθενά καταζητούμενος. Έχει λίγες ώρες να κανονίσει τη φυγή του. Έτσι, συν τοις άλλοις, θα γίνει και φυγάς, εφόσον θα υποδυθεί το… γαλατά, ώσπου να βγει εκτός πεδίου όρασης των (αρχικών) εχθρών.
Έτσι, στις πρώτες σελίδες έχουμε παρακολουθήσει την «μεγάλη ανία» του πρωταγωνιστή, ο οποίος, κάπως όπως ο George Stobbart στο περιβόητο “Broken Sword”, θα βρεθεί από σπόντα μπλεγμένος σε ένα σχέδιο τρομερό, σε μια αποστολή ζωής και θανάτου. Στο δεύτερο τμήμα, παρακολουθούμε ασθμαίνοντας τον Χάναϋ να παίρνει το ένα τρένο και τον ένα δρόμο μετά το άλλο, να περπατάει στην ύπαιθρο της Σκοτίας, να συναντά μυστηριώδεις χαρακτήρες, να αντιπαρέρχεται αστυνομικούς που τον αναζητούν και να υποδύεται διάφορους ρόλους… Στο τρίτο, ο Χάναϋ έχει πια βεβαιωθεί ότι το βρετανικό κράτος δεν τον έχει για καταζητούμενο και ψάχνει τρόπο να βοηθήσει τις επίσημες αρχές της χώρας του να πιάσουν τους διεθνείς συνωμότες.
Τα «39 σκαλοπάτια» είναι ένα έργο που φέρνει στο νου ορισμένες από τις καλύτερες στιγμές της κατασκοπικής και αστυνομικής λογοτεχνίας. Οι περιγραφές των τοπίων είναι ιδιαίτερα κομψές, η αίσθηση απειλής και η ένταση γνήσια και συνεχής, οι λεπτές παρατηρήσεις και τα συμπεράσματα που αντλεί ο πρωταγωνιστής αξιοσημείωτα, ενώ η πορεία του, ιδιαίτερα στο δεύτερο τμήμα, διαβάζεται εναγωνίως, αφού δεν ξέρουμε πότε οι δύο ισχυρές δυνάμεις που τον κυνηγούν θα τον φτάσουν. Το εύρημα με τους χαρακτήρες που έχουν τοποθετήσει τον εαυτό τους κατά τρόπο φυσικό σε εντελώς άλλο ρόλο ως κορυφαία μεταμφίεση είναι επίσης καταπληκτικό. Επίσης εκπληκτικό το πόσο κοντά έπεσε ο συγγραφέας στην περιγραφή της έναρξης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, εφόσον γράφτηκε λίγα χρόνια πριν από αυτόν!
Το συγκεκριμένο έργο είχε και καλή υποδοχή από τους κριτικούς αλλά και ικανή εμπορική επιτυχία στην εποχή του. Δεν είναι τυχαίο ότι θυμίζει σε σημεία Γιάννη Μαρή καθώς και –στους παρατηρητικούς- στοιχεία από κορυφαίες αστυνομικές σειρές… Σε γενικές γραμμές, τα «39 σκαλοπάτια» είναι ένα έργο που δε θα μπορούσε να έχει γραφτεί από συγγραφείς που σήμερα πουλάνε αυτό, αύριο το άλλο και γενικώς την καλλιτεχνική τους τιμή με τα ποικίλα reinventions, ώστε να μείνουν… relevant και στον αφρό. Κι αυτό, γιατί είναι ένα έργο με ψυχή, καλοδουλεμένο οπωσδήποτε και καλά δομημένο, αλλά και με πλουσιότατο ταλέντο και εσωτερική πνοή να διαλάμπει εντός του. Και τέτοια έργα δε γράφονται ούτε από εξωνημένους ούτε από μιμητές.

Σχόλια