Η ΤΕΛΕΤΗ (Χριστόφορος Τριάντης)

Ο συνάδελφος από το γραφείο σκοτώθηκε, δυστυχώς, σ’ ένα φοβερό αυτοκινητικό ατύχημα. Οδηγούσε με υπερβολική ταχύτητα, αργά το βράδυ, και πιθανόν κάτω από την επήρεια αλκοόλ, όπως έλεγαν διάφοροι, συνάδελφοι και μη.

Η μεταθανάτια επιθυμία του ήταν να αποτεφρωθεί. Δεν είχε θρησκευτικές ή άλλες μεταφυσικές ανησυχίες και η αποτέφρωση ήταν η τελευταία του εντολή. Έγινε δεκτή, χωρίς αντιρρήσεις από τους οικείους του.

Η τελετή –αν την λες τελετή– στο αποτεφρωτήριο, καθορίστηκε μια εργάσιμη μέρα και παραβρέθηκα μαζί με άλλους, συγγενείς και φίλους του εκλιπόντος. Ύστερα από μερικά λογύδρια για την αξία του ανδρός, ως συζύγου, ως πατέρα και ως εργαζόμενου, ακολούθησε η μεταφορά της σορού στο κρεματόριο και μετά από λίγο (ούτε καν μισή ώρα) ήρθε και η σποδός του, μέσα σε μια ωραία ομολογουμένως λήκυθο (όπως έμαθα στοίχιζε πάνω από 1000 ευρώ). Το πρώτο πράγμα που παρατήρησα και μου έκανε μεγάλη εντύπωση ήταν ότι τα κινητά τηλέφωνα δεν σταμάτησαν ούτε λεπτό να χτυπούν και οι κάτοχοί τους να συνομιλούν και να γράφουν μηνύματα, προς όλες τις κατευθύνσεις. Οι περιλειπόμενοι (και περιλυπόμενοι) δεν σταμάτησαν τη συνήθειά τους και φυσικά την επικοινωνία με τον έξω κόσμο.

Το άλλο ήταν η περίφημη τελετή της αποτέφρωσης. Έμοιαζε ή μάλλον ήταν σαν να μην γινόταν καν κηδεία. Δεν είχε καμία σχέση με το θρησκευτικό στοιχείο των δικών μας τελετών. Ήταν σαν μην υπήρχε το πρόσωπο, σαν να μην υπήρχε το σώμα, η σορός. Ο θάνατος ήταν ανύπαρκτος, όπως και η αιώνια ζωή (στην οποία επιμένουν να πιστεύουν κάποιοι και οι περισσότεροι δεν έχουν ιδέα).

Δεν μπόρεσα μπροστά στις στάχτες που κρατούσε η κόρη του, να πω ή να εκστομίσω έστω τη φράση «αιωνία του η μνήμη». Γρήγορη εξαγορά μνήμης, δια της σιωπής.

Τι μοντέρνα (και δεν μου αρέσει η λέξη μοντέρνα) κατάσταση. Όλη αυτή η τελετή αποτέφρωσης έδωσε την ευκαιρία και στους πιο κοντινούς συγγενείς να μην βγάλουν ένα δάκρυ. Τα μαύρα γυαλιά στα πρόσωπα και στο προσωπικό έδιναν και έπαιρναν. Οι παρευρισκόμενοι έμοιαζαν σαν μικρομαφιόζοι ή σαν καμποτίνοι, που έκαναν τους μυστικούς πράκτορες. Κακή θεατρική γελοιότητα. Σκέφτηκα ότι κάπως έτσι θα είναι η κόλαση, στάχτες χωρίς δάκρυα, μπροστά σε μαύρα γυαλιά.

Turnaround (Θηβαίος Απόστολος)

[...στην κερκίδα η μεταπολίτευση απελευθερώνει τα ένστικτά μας...]

Και η Ελλάς που παίρνει την στροφή, την ώρα που κάπου στην Πατησίων ανοίγει ένα παράρτημα της θεραπευτικής κοινότητας. Παιχνίδια με τις λέξεις, θα πείτε, σκόνη στα μάτια. Στην κερκίδα η μεταπολίτευση απελευθερώνει τα ένστικτά μας και ύστερα μας σκοτώνει με ενέσεις. Τα νιάτα κεντάνε το όνομά τους κάτω από τα φώτα του δρόμου που ποτέ δεν ντραπήκανε.

Κατά βάθος, την γνωρίζω από τα μιλιγκράμ που της κλέβουν την μιλιά. Τέλος πάντων, Να’την που έρχεται, φθάνει, τραγουδισμένη, ωραία και διαφωτισμένη παίρνει την στροφή και τα χιλιόμετρα της ξέφρενα. Χειροκροτήστε την που φεύγει ολομόναχη για την δύση, δίχως τίποτε δικό μας. Εμείς είμαστε οι αποσκευές που χαθήκανε και σήμερα γυρίζουν βαριεστημένα πάνω σε ατέλειωτους ιμάντες.

Η πιο πιστή εφαρμογή του μαρτυρικού εκείνου μύθου φίλε Αλμπέρτ κρυβόταν στα αεροδρόμια του κόσμου, πού να το ´ξερες όταν έτρεχες με άγρια μίλια, νέος, πιο νέος από ποτέ;

Και τώρα η τελική ευθεία. Μα η Ελλάς χάνει τα ζύγια της στο πιο εύκολο κομμάτι, τα λάστιχά της γλιστρούν και χάνουν την πρόσφυσή τους. Δεν υπάρχει τρόπος να σωθεί η νίκη και η Ελλάς ανοίγει το γκάζι, φτιάχνει προσόψεις και φτιασιδώνεται βιαστικά, σαν να φθάσανε οι ξαφνικοί καλεσμένοι που κατά βάθος για πάντα περίμενε.

Αγαπημένοι της θείοι την θωπεύουν, Σοφοκλέους και Ευρυπίδου, πλάι στα καφασωτά και τα κατάκλειστα μαγαζιά, τίποτε άλλο, έξω από μοντέρνο δράμα.

Μια άλλη Ελλάδα όμως λέει το όνομά της και δηλώνει από τα ανοιχτά της παράθυρα, «εντάξει». Είναι είκοσι χρόνων και το τραγούδι της δονεί τις γειτονιές που τα βιβλία είπαν λαϊκές. Ο Γιώργος, η Έλενα, ο Ανδρέας, η Μαρία, περιμένουν την σειρά τους για να πάρουν την στροφή και έπειτα να γκρεμίσουν όλες τις Πατησίων του κόσμου.

Θα θυμούνται για πάντα τον Ντάνι που δεν τα κατάφερε. Αυτή είναι η ιστορία του. «Τέτοια ώρα οι δρόμοι είναι άδειοι. Δεν υπάρχει κανείς και όλα τα φανάρια μένουν πράσινα ως το τέλος της λεωφόρου. Είναι κάτι φώτα που περιμένουν χαμηλωμένα μα έξω από αυτό δεν υπάρχει τίποτε. Και η μοτοσικλέτα του επιταχύνει και όλα περνούν γρήγορα, τόσο γρήγορα, σαν χρόνια. Και ο Ντάνι που τρέχει, τρέχει, τρέχει και δεν βλέπει πως όλα αλλάζουν. Τα μαλλιά του μες στο χιόνι και το χαμόγελό του παγωμένο στα είκοσι του χρόνια. Η μηχανή του έχει παλιώσει μα του Ντάνι δεν του καίγεται καρφί και τρέχει, τρέχει, τρέχει. Τώρα είναι η ώρα Ντάνι, αν στρίψεις το τιμόνι σου θα πάρεις τον δρόμο για τα άστρα Ντάνι. Σε λίγο ο κόσμος θα έχει ξεχάσει για πάντα τον Ντάνι και κανείς δεν θα υποψιάζεται πως τις νύχτες χαλάει τον κόσμο, έρωτας και ψυχή ο Ντάνι του δρόμου.

Τα χρόνια περάσανε. Θυμάσαι τον Ντάνι; Κοιτάζω την μηχανή του αφημένη σε μια γωνιά του δρόμου. Την τρώει η σκουριά και τα πλαστικά της έχουν ξεθωριάσει. Βάζω στοίχημα πως αν ο Ντάνι ήταν εδώ, θα την έκανε να δείχνει όμορφη. Στα χέρια του θα γουργούριζε σαν πιστός γάτος και θα του’κανε όλα τα κέφια. Μα ο Ντάνι δεν είναι εδώ και η μοτοσικλέτα του ίδια με πένθος ύστερα από χρόνια. Αλήθεια, θυμάσαι τον Ντάνι; Ήταν από εκείνους που δεν πήραν την Στροφή. Φυσικά εσύ δεν έμαθες τίποτε, παιδιά σαν τον Ντάνι δεν τα αγαπάει κανείς στο φινάλε. Μονάχα τα λυπούνται μα δεν τα αγαπούν. Γι’αυτό μην με ρωτάς για τον Ντάνι, θα έπρεπε να ξέρεις πως υπάρχουν παιδιά εκεί έξω, νεκρά πορτραίτα. Σκαρφαλώνουν σαν σκουριά επάνω στην ζωή μας και πεισματικά μας καρφώνουν στην πολύβουη διάβαση. Είναι οι φίλοι του Ντάνι που ποτέ δεν πήρε την στροφή».

Αλήθεια, αυτή η τέχνη τους φοβίζει;;;

Αν η τέχνη ενοχλούσε στην Ελλάδα δεν θα την έγραφαν εκεί που δεν πιάνει μελάνι. Η τέχνη έχει πάψει να ενοχλεί τα τελευταία είκοσι με τριάντα χρόνια έχει γίνει ένα πολιτικό και δημοσιοσχεσίτικο αλισβερίσι, ένας χυλός, μια κενή πρόζα, μια δηθενιά που την ορίζουν αρδάκια, αστοιχείωτοι δημοσιολογούντες, επαγγελματίες διαφημιστές, ανεπάγγελτοι κλακαδόροι. Όσο γι' αυτούς που ενοχλούν πραγματικά μην ανησυχείτε, τους έχουν εξοβελίσει ήδη. Δεν εξετάζω ούτε τον αγώνα των παιδιών ούτε τη στάση των καθηγητών, το κλαδί με αφήνει αδιάφορο μπροστά στο δάσος άλλωστε. Η τέχνη καθεαυτή είναι μια παρενδυσία, μια μαλακία και μισή. Αν η τέχνη φόβιζε, ενοχλούσε, συγκινούσε ή θα στέκονταν προσοχή απέναντι της ή θα την κρεμούσαν ανάποδα. Η ιστορία έχει πλείστα παραδείγματα...

Όπως είχε πει και ο Μισέλ Ουελμπέκ η τέχνη χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, την επαναστατική και τη διακοσμητική. Στην Ελλάδα δεν χρειάζεται να πούμε σε ποια κατηγορία υπάγεται, οι φίκοι είναι πολλοί και απλά χρειάζονται πότισμα, αγιοβασιλιάτικα βραβεία (όταν μιλάμε για λογοτεχνία) και λιβάνισμα...

Έτσι κι αλλιώς ο Γιατρομανωλάκης και η Μενδώνη δεν διακρίνονται για την «οξυδέρκεια» τους καθώς με τη στάση τους περισσότερο επιβεβαιώνουν το κλισέ του μονολιθικού γυμνασιάρχη που του πατάς τον κάλλο και μουλαρώνει παρά του ευέλικτου μανατζαραίου, γιατί αν είχαν έστω και ένα δράμι μυαλού θα έκλειναν μια συνάντηση με τους φωνασκούντες (το ίδιο ισχύει και για τα σωματεία «εκδοτών»), θα τους αναγνώριζαν τα πτυχία και θα τους άφηναν να πάνε στην ευχή του θεού. Έτσι κι αλλιώς διακοσμητικοί και ακίνδυνοι είναι, γιατί να δημιουργείς έριδες (και χαμένα ψηφαλάκια) χωρίς λόγο…

Τα σωματεία των εκδοτών σκίζουν τις κιλότες τους, η Γιατρομανωλάκαινα περί άλλων τυρβάζει…

Γελάσαμε πραγματικά στο άκουσμα της είδησης και γι΄αυτό αντιγράφουμε από το βυσματικό Literature:

“Τα σωματεία των εκδοτών πληροφορήθηκαν μέσω του Τύπου ότι στη χθεσινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη και ο υφυπουργός Νικόλας Γιατρομανωλάκης παρουσίασαν το νομοσχέδιο για το Ελληνικό Ίδρυμα Βιβλίου, ήτοι τη δημιουργία του φορέα που θα έχει την ευθύνη της χάραξης και υλοποίησης της εθνικής πολιτικής για το βιβλίο.

Έχουμε βιώσει σε καθημερινή βάση την άρνηση του υπουργείου Πολιτισμού να συνεργαστεί –δημιουργικά και όχι προσχηματικά– με τους εκδότες και τους συγγραφείς, αλλά στην περίπτωση αυτή η υπουργός και ο υφυπουργός υπερέβησαν κάθε όριο αλαζονείας και ασέβειας προς τον πνευματικό κόσμο της χώρας.»

Κοινώς μας λένε πως τους γράφουν εκεί που δεν πιάνει μελάνι και εμείς πάλι τους λέμε κλάψτε κι’ άλλο.

Γιατί αλήθεια που ήταν όταν εδώ στο Καρτέλ αποκαλύπταμε τις παράνομες επιδοτήσεις και την σύσταση της διορισμένης από την Γιατρομανωλάκαινα γνωμοδοτικής επιτροπής; Που ήταν όταν φωνάζαμε για τις παθογένειες, την ανάγκη θεσμικού πλαισίου προστασίας του συγγραφέα, την αναβάθμιση των βραβείων με αξιοκρατικούς κώδικες;

Λοιπόν, μόλις κάνετε τις κιλότες σας πριονοκορδέλα ελάτε να το ξαναπούμε. Μέχρι τότε όμως τουμπεκι ψιλοκομμένο…

Τα παιδικά βιβλία πρέπει να γράφονται από παιδαγωγούς ή από συγγραφείς «μαζορέτες»;

Και φτάνουμε στην ερώτηση του εκατομμυρίου; Καθώς βλέπετε στο Ελλάντα ακόμα και τα αυτονόητα κοστίζουν. Κακά τα ψέματα, το παιδικό βιβλίο αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες φάμπρικες της βιβλιοπαραγωγής για προφανείς λόγους. Μικρή εντύπωση λοιπόν προκαλεί που διάφορα λογοτεχνικά «παρατράγουδα» στρέφονται προς τα εκεί με παρότρυνση των εκδοτικών παραμάγαζων τους.

Καθώς αναρωτιέται η αλανιάρα η Μπούρα ή ο μπετόβλακας γόνος Καστανιώτη, τι τους έχουμε τόσους «συγγραφείς» για να κάθονται; Εύλογοι προβληματισμοί και φυσικά αφουγκραζόμαστε την αγωνία τους. Εδώ που τα λέμε πόσο να πουλήσει ο περίγελος ο Τσίτας; Όσο και να σπρώξεις, όσα «βυσματικά» παράσημα και να του δώσεις το κοινό μπορεί μεν να είναι προβατοποιημένο αλλά δεν είναι και εντελώς ηλίθιο. Καλύτερα στην τελική να αγοράσει μια Μαντά ή μια Παπαθανασοπούλου…

Ωστόσο η ιστορία του παιδικού βιβλίου, το οποίο εκφυλίζεται μαζί με την λογοτεχνία ενηλίκων, εφήβων, προσκόπων και δεν συμμαζεύεται δεν είναι τόσο απλή. Μπορεί μια καλή εικονογράφηση να σώζει μερικώς την κατάσταση αλλά το να υποβιβάζεις τον κάθε σαβούρη που έχεις στο παιδικό για να βγάλεις τα έξοδα συνοψίζει όλες τις παθογένειες των εκδοτικών παραμάγαζων.

Για να το κάνουμε πενηνταράκια η λογική του εύκολου και κοντόφθαλμου κέρδους δεν επηρεάζει μόνο το παρόν αλλά διαμορφώνει και το μέλλον. Η μακροχρόνια ζημιά θα είναι ανυπολόγιστη, όχι μόνο στις στις παιδικές ψυχές αλλά και το ήδη χαρχαλεμένο κουφάρι της λογοτεχνίας...