Η δυστυχία του να είσαι Nesbo maniac…

Αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο στάθηκαν δύο πράγματα, το πρώτο ένα edito που είχα γράψει στο παλιό Καρτέλ και με έκανε να καταλάβω πως υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι τα μόνο βιβλία που έχουν διαβάσει στη ζωή τους είναι του Nesbo (δηλαδή ουσιαστικά δεν έχουν διαβάσει κανένα βιβλίο καθώς η αναγνωστική παιδεία δεν ξεκινά από τέτοια αναγνώσματα) και πως υπάρχουν επίσης ανεκδιήγητες σελίδες στα ΜΚΔ τύπου «φίλοι αστυνομικής λογοτεχνίας» στις οποίες τα μέλη όχι μόνο δεν έχουν ιδέα από λογοτεχνία αλλά και κλασικούς συγγραφείς του είδους. Το δεύτερο είναι το βιβλίο το οποίο παρουσιάζω στην κεντρική φώτο και κάποιες επισημάνσεις που καλό είναι να γίνουν.

Προφανώς σε καθαρά λογοτεχνικά πλαίσια το υποείδος της αστυνομικής λογοτεχνίας θα μπορούσε να ενταχθεί στην ίδια παραλογοτεχνία που εντάσσεται και η ροζ, απευθύνεται σε καψαλισμένους τουρίστες με μπυροκοιλιά που θέλουν να περάσουν την ώρα τους σε μια πτήση της Ryanair ή νοικοκυρές με όχι ιδιαίτερα ουσιαστικό υπόβαθρο που προσπαθούν να σκοτώσουν την πλήξη τους. Αυτό δεν είναι ιδιαίτερα κακό στον λογοτεχνικό Μεσαίωνα που ζούμε και ο συγκεκριμένος συγγραφέας ακολουθεί πιστά την συνταγή την οποία προσπαθούν να αντιγράψουν διάφορα εγχώρια κακέκτυπα.

Ποια είναι αυτή; Κατά πρώτον βιβλία «τούβλα», αφενός για να ανεβαίνει το κόστος και αφετέρου για να χτυπάει στο μάτι των αντίστοιχων τούβλων που θα τα αγοράσουν. Σε ένα βιβλίο τούβλο ωστόσο υπάρχει το λεγόμενο πρόβλημα «οικονομίας λόγου», πως θα το καλύψει ο συγγραφέας; Εδώ αρχίζουν τα ευτράπελα, άχρηστες και συχνά λανθασμένες πληροφορίες για τα τεχνικά μέρη λόγου χάρη ενός κινητήρα αυτοκινήτου, εξυπνακισμοί και σχηματικοί ήρωες βουτηγμένοι στο αλκοόλ και την καταστροφή. Κυρίως πολλές παράλληλες ιστορίες που δήθεν οδηγούν στη λύση του γρίφου αλλά ουσιαστικά δεν οδηγούν πουθενά.

Στο εν λόγω βιβλίο, εφτακοσίων βασανιστικών σελίδων, ένα σεξουαλικό ομοφυλοφιλικό σκάνδαλο στις τάξεις της Κρίπος (Νορβηγική αστυνομία) μπουρδουκλώνεται με χίλια δυο ανερμάτιστα γεγονότα ώστε στο τέλος η λύση του «μυστηρίου» να καταλήξει εκεί, στο σεξουαλικό σκάνδαλο. Το θέμα ωστόσο δεν είναι αυτό, αλλά μια αγέλη αναγνωστών εθισμένη στη δαγκεροτυπία και τη μαρκετίστικη συνταγή αισθητικής νέτφλιξ που σύντομα θα αντικατασταθεί από την τεχνητή νοημοσύνη. Ο Nesbo μια χαρά ξέρει να γράψει αν το θελήσει (και το αποδεικνύει η μεταστροφή του σε πιο μικρή φόρμα) οι «αναγνώστες» όμως ξέρουν να διαβάσουν; Και το ερώτημα είναι μέχρι πότε οι συγγραφείς θα καθίστανται όμηροι των εκδοτικών παραμάγαζων και των επιταγών της εποχής…

Θόδωρος Φέστας Stiu (Ξέρω)

Stiu στα ρουμάνικα σημαίνει ξέρω. «Ξέρω» στην κομουνιστική Ρουμανία του Τσαουσέσκου ήταν η πρώτη λέξη του καταδότη. Τι γίνεται όμως όταν ο καταδότης είναι και η γυναίκα της ζωής σου;

Στο εξαιρετικό ομώνυμο βιβλίο του ο Θόδωρος Φέστας απλώνει με μαεστρία την αφηγηματική του βεντάλια ξεκινώντας από τον «σοσιαλιστικό παράδεισο» της βαλκανικής χώρας και φτάνοντας μέχρι την Ελλάδα των 90’s, της χρηματιστηριακής φούσκας και του ξεθωριασμένου ονείρου. Παράλληλα ακτινογραφεί τη σύγκρουση δύο διαφορετικών πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών συστημάτων που διαμόρφωσαν την μεταπολεμική Ευρώπη μέσα από τα μάτια και τη ζωή του κεντρικού του ήρωα.

Η ιστορία ακολουθεί τον φέρελπι νέο Πάυλο Σαρηγιάννη που μεταναστεύει στη Ρουμανία για να σπουδάσει την περίοδο που ένα μεγαλοπήβολο πρόγραμμα αποπληρωμής του χρέους προς το ΔΝΤ οδηγεί το λαό της σε όλο και περισσότερες στερήσεις, σχηματίζοντας μια «αντιστασιακή» ομάδα μαζί με άλλους δύο Έλληνες μπαίνει στο μάτι των αρχών με αποτέλεσμα την απέλαση του, καθοριστική σε αυτό η μαρτυρία της συντρόφου του και μοναδικής γυναίκας που ως τότε αγάπησε η οποία χωρίς να έχει άλλη επιλογή δουλεύει και ως πληροφοριοδότης.

Η επανοδός του ωστόσο στην Ελλάδα θα τον οδηγήσει σε μια λαμπρή καριέρα εκμεταλλευόμενος τις περγαμηνές του «Ελληνικού Ονείρου» που συμπίπτει με την περίοδο των παχιών αγελάδων, του χρηματιστηρίου, του αλόγιστου πλουτισμού, της ανόδου των περιοδικών «ποικίλης ύλης» που υπαγορεύουν μια ζωή χαρισάμενη με ημερομηνία λήξης όπως θα αποδείξει η επακόλουθη χρεοκοπία όχι μόνο της χώρας αλλά και του ίδιου.

Αν και χρησιμοποιώντας μια ιστορία προβλέψιμη και κλισέ ο Φέστας δημιουργεί μια νουβέλα που πραγματεύεται τον ανολοκλήρωτο έρωτα, την προδοσία, τη ματαίωση αλλά και την αυτοκριτική που οδηγεί στην αναγέννηση του ανθρώπου μέσα από τις στάχτες του. Σε έναν κύκλο που δεν κλείνει ποτέ είτε αφορά χώρες, συστήματα αλλά κυρίως έρωτες…

Κακογραμμένη αστυνομική σούπα.

Τον Τεύκρο Μιχαηλίδη τον σεβόμουνα και τον θεωρούσα σοβαρό, δυστυχώς στο συγκεκριμένο άρθρο οφείλω να γράψω σε παρελθοντικό χρόνο μετά τη «σούπα» που διάβασα και η οποία αποδεικνύει περίτρανα πως αν πιαστείς στη δαγκάνα των εκδοτικών παραμάγαζων δεν χάνεις μόνο την ακεραιότητα σου αλλά καθίστασαι συμμέτοχος στην διαδικασία «εκμάθησης» του αναγνωστικού κοινού που απαιτεί άψυχες και κυρίως εύπεπτες προχειράτζες επαληθεύοντας τον λογοτεχνικό Μεσαίωνα για τον οποίο φωνάζουμε.

Εξηγούμαι αντιγράφοντας λίγη από την υπόθεση για να προχωρήσω αργότερα παρακάτω: «Τον φώναζαν Κριστιάνο, πίστευαν ότι μια μέρα θα γινόταν μεγάλος ποδοσφαιριστής…Αντί για το Μπερναμπέου και το Μαρακανά έμπλεξε στα κυκλώματα της νύχτας. Κι ένα βράδυ, έξω από το φτωχικό διαμέρισμα της Κυψέλης, βρέθηκε να κολυμπά μέσα στο ίδιο του το αίμα». Πιασάρικο; Σαν παραγγελιά που λέμε από το λογιστήριο του εκδοτικού μεγαλονταβατζή. Καθώς ο Μιχαηλίδης προσπαθώντας να επιβεβαιώσει μια μαθηματική εικασία (την 3ν+1) δημιουργεί ένα γαϊτανάκι τόσο σχηματικών ηρώων που μοιάζουν να έχουν βγει από αποστειρωμένο κλίβανο του Νέτφλιξ (ακόμα και η τεχνητή νοημοσύνη καλύτερα θα τα κατάφερνε). Μόνο έτσι εξηγείται ο ρόλος της στρίπερ-μαθηματικού (!) η οποία αποδεικνύεται και Σύρια πρόσφυγας (διπλό θαυμαστικό) που βρέθηκε από τους καταυλισμούς στα κωλόμπαρα (τριπλό θαυμαστικό).

Το βιβλίο συν τοις άλλοις είναι τόσο κακογραμμένο και οι διάλογοι τόσο πρόχειροι που θυμίζει αρπαχτή των «6.000 αντιτύπων» όπως επαίρεται το εξώφυλλο (καλά που δεν είναι και ο Σακελαρόπουλος να είχε πουλήσει εφτά δισεκατομμύρια).

Εν ολίγοις ο Μιχαηλίδης δείχνει να έχει απορροφηθεί μια χαρά από τον εκδοτικό υπόκοσμο που ναι μεν μια χαρά πωλήσεις μπορεί να εξασφαλίσει με τα μπραβιλίκια των πωλητών του για τσάμπα και ευδιάκριτες βιτρίνες αλλά από ουσία υπό τους μηδενός…